Biblical: 1) ordinary, outwardly visible life; lifespan or length of life: ཚེ་འདིའི་སེམས་ཁྲལ། the worries of this life (Lk. 8:14), ཚེ་རིང་བ། long life (Eph. 6:3), འཚོ་བའི་ཚེ། the life [you once] lived (Col. 3:7); 2) the life to come: ཚེ་ཕྱི་མ། the next life [in heaven] (Lk. 18:30); 3) used figuratively in the RV for spiritual life: ཚེ་མཐའ་མེད་པ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་སེམས་འགྱུར་བ། repentance unto life (Acts 11:18), ཚེའི་ཞལ་ཆད། the promise of life (2 Tim. 1:1), ཚེ་མཐའ་མེད་པའི་ཅོད་པན། the crown of life (Jas. 1:12), ཚེའི་ལྗོན་ཤིང་། the tree of life (Rev. 2:7), ཚེ་མཐའ་མེད་པའི་མདོ། the book of life (Phil. 4:3), ཚེའི་ཆུ། the water of life (Rev. 22:17), ཚེའི་བག་ལེབ། the bread of life (Jn. 6:35), ཚེའི་འོད། the light of life (Jn. 8:12). The Revised NT uses only compounds of ཚེ། for "eternal life": ཚེ་མཐའ་མེད་པ། (Mt. 19:16) or མཐའ་མེད་པའི་ཚེ། (Ti. 1:2); while the SV uses སྲོག་མཐའ་མེད་པ། (Rom. 2:7) and མཐའ་མེད་པའི་སྲོག (1 Jn. 3:15). The term ཚེ་མཐའ་མེད་པ། implies eternal length of life with God, while སྲོག emphasizes the life that is lived with God. In this context the two terms have similar meanings, but སྲོག also implies the Hindu and Bst. concept of an impersonal "life-force" (see སྲོག below).
Buddhist: life, lifetime, the duration of life [compare སྲོག below]. Length of life is considered an important blessing in Bst. culture: ཚེ་རིང་། long life (a common name), ཚེ་རིང་དྲུག་སྐོར། the six symbols of longevity (TRI 218), ཚེ་ལྷ་རྣམ་གསུམ། three longevity deities (TRI 219). Certain tantric rituals are believed to have the power to prolong life (JPG 164). 1) natural human life, one's present life: ཚེ་འདིའི་བདེ་སྐྱིད། the happiness of this life (TRC 167), ཚེ་ལ་དབང་བ། the ability to control the length of one's own life (KBT 79), ཉིན་རེའི་མི་ཚེ། everyday life (DLP 19), ཚེ་འདིར་མི་དགེ་བཅུ་སྤོད་གི་ཚུལ་ཁྲིམས་མ་སྲུང་པ། to avoid the ten non-virtues during this lifetime (TRC 165); 2) future lives or rebirths: ཚེ་ཕྱི་མ། a future life, a future rebirth (TRC 277), ཚེ་འདིར་དགེ་བ་བྱས་པ་ལས་ཚེ་ཕྱི་མ་བདེ་བ་དང་། ཚེ་འདིར་མི་དགེ་བ་བྱས་པ་ལས་སྡུག་བསྔལ་བྱུང་བ་མི་བདེན་ཟེར་བ་ལ་སོགས་པའི་ལྟ་ངན་དེ་ཟེར་གྱི་རེད། wrong view is . . a bad viewpoint stating that the happiness of future lives does not arise from good deeds done in this life, and that the bad deeds done in this life will not cause suffering in the future (TRC 245), མི་ལྟ་བུ་ལ་སྐྱེ་ནའང་ཚེ་ཐུང་བ་ཡོང་གི་ཡོད་པ་རེད། even though one is born as a human, one will have a short life (TRC 245), ཚེ་གཅིག་ལུས་གཅིག one body for each life time (KTM); 3) earlier or later lives or births: ཚེ་སྔ་མ། earlier lives (TRC 287), ཚེ་གཞན། other (former) lives (TRC 258), ཚེ་སྟོད་ལ་བསགས་པའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཚེ་སྨད་ལ་སྨིན་པ་ལྟ་བུ་ལ་ཟེར། like the fruition in later life of the results of works accumulated in earlier life (TRC 287); 4) lifespan, length of life: ཚེ་ཧ་ཅང་རིང་པོ་རེད། the lifespan [of the worldly gods] is extremely long (TRC 230).
Cognates: 1) ཚེ་རབས། a past or future series of lives (HTE 170); 2) life expectancy: བོད་མི་རྣམས་ཀྱི་སྐུ་ཚེ། the lifespan of the Tibetan people (BFT 19).
Biblical: 1) physical or biological life: ང་ཚོའི་ཕྱིར་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་སྲོག་གནང་བས། [Jesus Christ] laid down his life for us (1 Jn. 3:16), སྲོག་ལ་བརྔམས་པ་རྣམས། those who sought the child's life (Mt. 2:20), སྲོག་སྐྱོབ་ཆོག་གམ་གཅོད། to save life or to kill (Mk. 3:4); 2) one's conduct, daily affairs: སྲོག་གི་ཕྱིར་མ་ཚེར་ཞིག do not worry about your life (Lk. 12:22), རང་སྲོག་སྐྱོབ་མཁན་དེས་བརླག་པར་འགྱུར། the one who saves his life will lose it (Mt. 10:39), རང་སྲོག་གཏོང་བ། to lay down one's own life (Jn. 15:13); 3) life in an abstract sense: སྲོག་གི་བདག་པོ། the Lord of life (Acts 3:15), སྲོག་གི་བཀའ། the Word of life (1 Jn. 1:1,2).
Buddhist: 1) According to the Bst. scriptures, སྲོག is the impersonal life-force [Skt. prana] that enables a person to live, do things, and think. The སྲོག maintains the connection between the mind and the body (JPG 342), and is compared to the wick of a butter-lamp, the ཚེ། to the butter in the bowl, and the བླ། to the flame. Just as the lamp will burn only as long as the butter in the bowl lasts, so there is life only during the ཚེ། or lifespan. Just as the wick supports the flame, so the life force makes it possible for the བླ། to exist. If the སྲོག is cut off (to kill = སྲོག་གཅོད།) then there is no ཚེ། (TRI 289). ལུས་སྲོག = life force: ཚེ་འདིའི་ལུས་སྲོག་བྲལ་བར་བྱེད་ཐུབ་པ། able to separate the life-force from the body (TRC 286), ཚེ་འདིའི་ལུས་སྲོག་བྲལ་བར་བྱེད་ཐུབ་པ། being able to deprive the vital force of this life (TRC 286), སྲོག་འཛིན་གྱི་རླུང་། a "life-supporting energy wind" that makes memory and intelligence possible (TRI 290); 2) life as opposed to death; one's existence: རང་གི་སྲོག་ལས་ཀྱང་གཅེས་པར་བྱས། holding [it] dearer than one's own life (TRC 330), རང་རང་གི་རྩ་ཆེའི་སྲོག་ལའང་སྲུང་སྐྱོབ་མེད་པ། one's precious life is not safe (DLP 1), སྲོག་ལ་གནོད་པའི་འཇིགས་ཉེན། dangers that threaten life (DLP 8), སྲོག་ལ་བབ་ཀྱང་། even if one's life is at stake (GSL 10); 3) the astrological life-pattern of a person (TRI 289).
Related Terms: 1) སྲོག་ཆགས། [lit. "having life"] animals, living creatures: སྲོག་ཆགས་ཀྱི་རིགས་ཧ་ཅད་མང་པོ་ཡོད། there are very many kinds of living creatures (TRC 50); 2) ལུས་སྲོག life force (TRC 286); 3) ལུས་སྲོག་གཏོང་བ། to ransom: ང་ལུས་སྲོག་བློས་གཏོང་གི་ཡིན། I will ransom you (TRC 153).
[lit. to live]
Biblical: 1) life, existence, living: ཁོང་གི་ནང་ན་གསོན་པ་སྟེ། །གསོན་པ་མི་ཡི་འོད་དེ་ཡིན། in him was life, and that life was the light of men (Jn. 1:4), ལང་བ་དང་གསོན་པ་ཉིད་ནི་ང་ཡིན། I am the resurrection and the life (Jn. 11:25), ཐུགས་ཉིད་ཀྱིས་ནི་གསོན་པར་མཛད་དོ། the Spirit gives life [lit. makes alive] (2 Cor. 3:6), གསོན་པ་ཉིད་གནང་བའི་ཐུགས་ཉིད། a life-giving spirit (1 Cor. 15:45), འཆི་བ་ནས་གསོན་པ་ལ་ཕྱིན་ཏོ། gone from death to life (Jn. 5:24), གསོན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཤིང་། the tree of life (Gen. 2:9), གསོན་པ་ཉིད་ཀྱི་བཀའི་གཏམ། the Word of Life (1 Jn. 1:1); 2) lifetime, lifespan: རང་ཉིད་གསོན་པོར་ཡོད་དུས། during his lifetime (2 Sam. 18:18 NTV).
Buddhist: Having life (སྲོག); one who is alive or who has physical life (AMD); living: གསོན་པའི་ཚེ། during this life (TRC 270), སུ་ཡང་གསོན་པོར་འཚོ་སྡོད་ཐུབ་ཐབས་མེད། no way for anyone to remain alive (DLP 7), ཤི་ཡང་གསོན་ཡང་། whether one lives or dies (HTE 180).
Related Terms: 1) འཚོ་མཛད་པ། give life to དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འཚོ་མཛད་ལགས་པའི་དཀོན་མཆོག God who gives life to everything (1 Tim. 6:13); 2) སྤྱོད་ལམ། way of life སྔོན་གྱི་སྤྱོད་ལམ། your former way of life (Eph. 4:22), སྙིང་པོ་མེད་པའི་སྤྱོད་ལམ། empty way of life (1 Pet. 1:18).